જોડિયા બાળકો કે જે એકબીજાથી જુદા હોય છે અથવા તો ડિઝિગોટિક, મેનોઝિગોટિક જોડિયા જેવા દેખાય છે, જ્યારે એક ઇંડું શુક્રાણુ દ્વારા ફળદ્રુપ કરવામાં આવે છે, પરંતુ બે ગર્ભ રચાય છે. આ રીતે, જન્મેલા જોડિયાઓની આનુવંશિક રચના સમાન છે. જ્યારે બે અલગ અલગ શુક્રાણુઓ બે ઇંડા ફળદ્રુપ કરે છે અને બે જુદા જુદા દેખાતા બાળકોનો જન્મ થાય છે ત્યારે ડાયઝિગોટિક જોડિયા બનાવવામાં આવે છે. આવા બાળકોની આનુવંશિક રચના અલગ અલગ હોય છે.
ભારતીય પ્રજનન સોસાયટીના ચેપ્ટર હેડ અને નિયોનેટોલોજિસ્ટ અને એમ્બ્રોયોલોજિસ્ટ ડૉ. રંધીર સિંઘકા કહે છે કે, એક કરતા વધારે બાળકોને જન્મ આપવાની ઘટનાને તબીબી દ્રષ્ટિએ બહુવિધ ગર્ભાવસ્થા કહેવામાં આવે છે. આનો અર્થ એ કે સ્ત્રીના ગર્ભાશયમાં બે કે તેથી વધુ બાળકો હોય છે.
જુદા જુદા ઇંડામાંથી જન્મેલા બાળકોને ભાઈચારો કહેવામાં આવે છે. જ્યારે બે અથવા વધુ ઇંડા જુદા જુદા વીર્યમાંથી ફળદ્રુપ થાય છે ત્યારે આવું થઈ શકે છે. જો સ્ત્રીના પરિવારમાં પહેલેથી જ ભાઈચારો જોડિયા છે, તો પછી આ આગળ વધવાની શક્યતા છે. મોટાભાગના જોડિયા સમાન છે. આવા જોડિયા એકસરખા દેખાઈ શકે છે અને ભિન્ન પણ હોઈ શકે છે.
સમાન ઇંડાથી જન્મેલા બાળકોને આઇડેન્ટિકલ જુડવા કહેવામાં આવે છે. જ્યારે ઇંડાને વીર્ય દ્વારા ફળદ્રુપ કરવામાં આવે ત્યારે આવું થઈ શકે છે. પછી ફળદ્રુપ ઇંડાને બે અથવા વધુ ભાગોમાં વહેંચવામાં આવે છે. તે એકદમ દુર્લભ માનવામાં આવે છે. આવા બાળકોનો ચહેરો અને સ્વભાવ ખૂબ સમાન હોય છે.
જો મહિલા ‘આઇ વી એફ’ નો ઉપયોગ કરતી હોય અથવા કોઇ દવા લેતા હોય એના કારણે જોડિયા બાળકો થવા ની સંભાવના વધ રહે છે. અગર મહિલાકે ઘરમાં પેહલાથી જોડિયા બાળકો હોય તો તેને પણ જોડાયા થવાની શકયતા રહે છે. માંસાહારી ખોરાક કે વધારે ફેટ વાળો ખોરક લેવા થી પણ જોડિયા બાળકો થવાની શકયતા હોય છે. ત્રીસ કે ચાલીસ વર્ષ પછી પ્રગેન્સી થવા થી પણ જોડિયા બાળકો થવા ની શક્યતા રહે છે. જેને પહેલાં જોડિયા અથવા વધારે હોય તો તેને પણ ફરીથી જોડાયા બાળક થવા ની શક્યતા વધારે રહે છે.
જુડવા બાળકો પેદા થવું જેનેટિક હોઈ શકે છે. મોટાભાગે જો યુવતીના પરિવારમાં જુડવા બાળકો થતા હોય, તો એ યુવતી પણ જુડવા બાળકો સાથે પ્રેગનેન્ટ થઈ શકે છે. જુડવા બાળકો થવું તમારી હાઈટ અને વજન પર પણ આધાર રાખે છે. અમેરિકન કોલેજ ઓફ અબ્સ્ટેટ્રિક્સ એન્ડ ગાઈનોકોલોજિમાં પ્રકાશિત એક સ્ટડી અનુસાર, હાઈટ અને વજન પણ એક કારણ માનવામાં આવ્યું છે.
કેટલાક સ્ટડીઝમાં એવુ પણ સામે આવ્યું છે કે, અનેકવાર વધુ ઉંમરમાં મા બનવા પર પણ જુડવા બાળકો પેદા થવાની શક્યતાઓ છે. ગર્ભનિરોધક ગોળીઓનું સેવન પ્રેગનેન્સીને રોકવા માટે કરવામાં આવે છે. પંરતુ આ દવાને રોજબરોજ ખાવાની બાદ તેને છોડી દેવાથી પણ જુડવા બાળકો પેદા થઈ શકે છે.
જુડવા બાળકો જનમવા પાછળ જેનેટિક કારણ પણ હોઈ શકે છે. જો તમારા પરિવાર માં કોઈ ને જુડવા બાળકો જનમ્યા હોય તો શકય છે કે તમને પણ જન્મી શકે છે . તમારા ભાઈ-બહેન માંથી કોઈ ને જુડવા બાળકો જનમ્યા હોય તો શક્યતા છે કે તમને પણ જુડવા બાળકો જન્મી શકે .
ઘણી વાર તમે જુડવા બાળકો વિષે સાંભળ્યું હશે અને જોયા પણ હશે. ઘણી મહિલાઓ ને એવી ઈચ્છા હોય છે કે તેને જુડવા બાળકો જન્મે . અને તે એવું પણ વિચારતી હશે કે જુડવા બાળકો કઈ રીતે જન્મ લેતા હશે. તો આજે અમે તમને એવા પાંચ કારણો વિષે જણાવી દઈએ જે કારણો ના લીધે જુડવા બાળકો જન્મ લેતા હોય છે. એમાં અમુક તો વૈજ્ઞાનિક કારણો પણ છે. જુડવા બાળકો પણ બે પ્રકાર ના હોય છે. એક એવા કે બને એકબીજા જેવા જ લાગતા હોય અને એક જે બંને એક બીજા કરતા સાવ અલગ દેખાતા હોય.
ઘણા સંશોધન પર થી જાણવા મળ્યું છે કે જેમ જેમ ઉમર વધે છે તેમ તેમ જુડવા બાળકો ના જન્મ ની શક્યતા પણ વધી જાય છે. જેમ જેમ ઉમર વધે છે. તેમ તેમ કેફેલીન હોરમોન્સ ના નિર્માણ માં કમી આવવા લાગે છે. જેના કારણે જુડવા બાળકો જનમવા ની શક્યતા વધી જાય છે.
માતા ની ઉચાઇ અને વજન પણ જુડવા બાળકો ના જન્મ ઉપર આધાર રાખે છે. માતા ની ઉચાઇ ને જુડવા છોકરા જનમવાનું મુખ્ય કારણ માનવામાં આવ્યું છે. એક સંશોધન અનુસાર જે મહિલા ની બીએમાઈ ત્રીસ થી વધુ છે તેને જુડવા બાળકો જનમવાની શક્યતા વધારે હોય છે. આવી મહિલા ને જુડવા બાળક આવે છે.
ગર્ભ નિરોધક ગોળી ના લગાતાર સેવન થી પણ જુડવા બાળકો થવાની સંભાવના વધે છે. એમાં થાય છે એવું કે પછી જયારે તમે આ ગોળી બંધ કરો ત્યારે શરૂઆત માં અમુક હોર્મોન્સ માં બદલાવ આવે છે જેના લીધે જુડવા બાળકો ની સંભાવના વધી શકે છે. આઈ વી એફ આ પ્રક્રિયા માં અંડાણું શરીર ની બહાર ફર્ટીલાઈઝ થાય છે. અ પ્રક્રિયા દ્વારા પણ જુડવા બાળકો જન્મી શકે છે. જો કોઈ સ્ત્રી પ્રથમ વખત જોડિયા બાળકને જન્મ આપે છે. ત્યારે પ્રથમ વખત ગર્ભવતી થયા પછી, જ્યારે તમે ફરીથી ગર્ભવતી હો ત્યારે જોડિયા કલ્પનાની સંભાવના વધી જાય છે.
એક-બીજાથી અલગ દેખાતા કે મૈનોજાઇગોટિક કે તદને એક જેવા દેખાવા ટ્વિન્સ કે ડાયજાઇગોટિક, મેનોજાઇગોટિક ટ્વિન્સ બાળકોનો જન્મ ત્યારે થાય છે જ્યારે એક સ્ત્રી બીંજથી કોઇ શુકાણું ફર્ટિલાઇઝ કરવામાં આવે છે. આવી રીતે જન્મ લેનાર ટ્વિન્સ બાળકોની આનુવાંશિક સંરચના એક જ સરખી હોય છે. અને ડાયજાઇગોટિક જુડવા બાળક ત્યારે થાય છે જ્યારે બે અલગ અલગ બે શુક્રાણુ બીજ સ્ત્રી ને ફર્ટિલાઇઝ કરે છે જેથી બે અલગ દેખાતા બાળકોનો જન્મ થાય છે. આવા બાળકોની આનુંવાંશિક સંરચના એક બીજા થી અલગ અલગ હોય છે.