ધાવડીનું નામ તમે ભાગ્યે જ સાંભળ્યું હશે. ધાવડી એ ખૂબ સારી દવા છે. ધાવડીના છોડમાંથી અનેક પ્રકારની દવાઓ બનાવવામાં આવે છે. તેના છોડનું એટલું મહત્વનું છે કે લગભગ તમામ આયુર્વેદિક દવા માટે ધાવડી નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
ધાવડીના મૂળ, દાંડી ની છાલ, વેલો, પાન, ફૂલ, ફળ વગેરે ફાયદાકારક છે. આયુર્વેદ મુજબ ધાવડી ઘણા રોગોની સારવારમાં મદદ કરે છે. હાડકાના રોગો, અલ્સર, તાવ, ઝાડા અને હરસ જેવા રોગોમાં ધાવડીનો લાભ લઈ શકાય છે. ચાલો હવે અમે તમને જણાવીએ કયા કયા રોગમાં ધાવડીનો ફાયદો થાય છે.
ધાવડી આંખો માટે ખૂબ જ અસરકારક દવા છે. તેના ફૂલો અને પાંદડાંને પીસીને બારીક પાવડર બનાવો. આ પાવડરને દૂધ અને મધ સાથે મિક્ષ કરીને તેનું સેવન કરો. તેનાથી આંખોની નબળાઈ દૂર થાય છે. પોપચા સોજી જવાની સમસ્યામાં ધાવડી ફાયદાકારક સાબિત થાય છે.
ધાવડીના પાન અને ફૂલો બંનેને સરખા ભાગે લઇને ઉકાળો બનાવો. તેનાથી કોગળા કરવાથી દાંતના તમામ પ્રકારના રોગોમાં ફાયદો થાય છે. જ્યારે નાના બાળકોના દાંત બહાર આવે છે, ત્યારે બાળકોને ઘણીવાર પીડા થાય છે. આ વખતે આંબળા, પીપળી અને ધાવડીના ફૂલને સરખા ભાગે લઈને પીસી લો.
આ 1 ગ્રામ પાવડરમાં મધ મિક્સ કરો અને દરરોજ સવારે અને સાંજે બાળકોના પેઢા પર મસાજ કરો. આ કરવાથી દાંતનો દુખાવો દૂર થશે અને દાંત સરળતાથી આવશે. જો પેટમાં કારમિયા થાય છે ત્યારે ધાવડીનો ઉપયોગ ખૂબ જ ફાયદાકારક સાબિત થાય છે. તેના ફળના 3 ગ્રામ પાવડરને થોડા દિવસો સુધી સવારે ખાલી પેટ તાજા પાણી સાથે પીવો. તેનાથી પેટના કરમિયા મરી જાય છે.
ઝાડા થાયા હોય તો એક ચમચી ધાવડીના પાવડરમાં બે ચમચી મધ અથવા એક કપ છાશ ભેળવીને પીવાથી ઝાડા અને મરડા માં ખૂબ ફાયદાકારક છે. સુકા આદુ, ધાવડીના ફૂલો, મોચર અને સેલેરી નો મિક્સ કરેલો 1-2 ગ્રામ પાવડર છાશ સાથે પીવાથી ઝાડા અને મરડો બંનેમાં ફાયદો થાય છે.
માંસ પેશીઓના ઉપચાર માટે આશરે 400 મિલીલીટર પાણીમાં 10 ગ્રામ ધાવડીના ફૂલ ઉકાળો. 100 મિલીલીટર પાણી બાકી રહે ત્યાં સુધી ઉકાળો. આ ઉકાળો સવારે ખાલી પેટ પર અને સાંજે ભોજન પહેલાં 1 કલાક પેહલા પીવો. થોડો સમય દૂધ અને ઘી ન ખાશો. આ ઉકાળાથી ચોક્કસ ફાયદો થશે.
ધાવડીના ફૂલોનું શરબત પીવાથી બવાસીર માં રાહત મળે છે. લોહિયાળ બવાસીર અથવા કોઈ અન્ય કારણોસર રક્તસ્રાવ બંધ કરવા માટે એક ચમચી ધાવડીના ફૂલના પાઉડરમાં બે ચમચી મધ મિક્સ કરો. દિવસમાં 2-3 વખત તેનું સેવન કરવું જોઈએ. આ ઉપચાર કરવાથી રક્તસ્ત્રાવ બંધ થાય છે અથવા ધીરે ધીરે ઘટાડો થાય છે.
ડાયાબિટીઝ એ એક રોગ છે જે સામાન્ય રીતે દરેક ઘરે પહોંચે છે. આ માટે ધાવડીના ફૂલો, પઠાણી લોધરા અને ચંદનને સરખા ભાગે પીસી લો. આ મિશ્રણ એક ચમચી મધ સાથે દિવસમાં 3 વખત લો. થોડા અઠવાડિયા નિયમિત આ મિશ્રણ લેવાથી ડાયાબિટીસમાં ફાયદો થાય છે.
ગર્ભવતી ન રહેતી સ્ત્રીઓ માટે ધાવડી મદદરૂપ થઈ શકે છે. ધાવડીના ફૂલ અને નીલ કમલના પાવડરને સમાન માત્રામાં મિક્સ કરો. માસિક સ્રાવની શરૂઆતથી 5 દિવસ માટે નિયમિત સવારે અને સાંજે મધ સાથે લેવાથી લાભ મળે છે. ધાવડીના ફૂલથી બનેલા એક ચમચી પાવડરને સવારે અને સાંજે દૂધ અથવા પાણી સાથે પીવો. આ પિત્તના વિકારને કારણે થતાં તાવને મટાડે છે. ધાવડી લ્યુકોરિયા થી પીડિત મહિલાઓ માટે પણ ફાયદાકારક છે.
ધાવડીના ફૂલમાંથી બનેલો પાવડર સવારે મધ, પાણી, દહીં અથવા ખાંડ સાથે ખાલી પેટ અને સાંજે જમ્યાના એક કલાક પહેલાં પીવો. તે લ્યુકોરિયા માં ઝડપી રાહત આપે છે. સરખા ભાગે ધાવડીના ફૂલો, ફળો, ચંદન, મૂળ, મહુડો, નગરમોથા અને હરિતાકીને મિક્સ કરો. આ મિશ્રણને ક્રશ કરો અને લગભગ એક લિટર પાણીમાં 30 ગ્રામ આ પાવડર પલાળો.
થોડા સમય પછી પાણીને ગળી લો. તેમાં ખાંડ મિક્ષ કરીને પીવાથી કાન અથવા નાકમાંથી નીકળતું લોહી બંધ થાય છે. ધાવડીના ફૂલની પેસ્ટ ચામડીના રોગો માટે ફાયદાકારક છે. ધાવડીના ફૂલને બાળીને રાખ બનાવો. તેમાં સરસવનું તેલ મિક્ષ કરીને તેને ચામડી પર લગાવવાથી ચામડીના રોગમાં ફાયદો થાય છે.