મોટાભાગના લોકો તેની છાલથી તરબૂચનું સેવન કરતા નથી. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે તરબૂચની છાલ પોષક તત્ત્વોનો સ્રોત છે. તરબૂચ ની છાલ ખૂબ સખત હોય છે જે તરબૂચનું બાહ્ય પડ છે. આ છાલ કડક અને તરબૂચના પલ્પ કરતા ઓછી રસદાર છે.
તરબૂચની છાલમાં પુષ્કળ પોષક તત્વો હોય છે, પરંતુ હજી પણ મોટાભાગના લોકો તેનો વિચાર કર્યા વિના કચરાપેટીમાં ફેંકી દે છે. તે એન્ટીઑકિસડન્ટો, ખનિજો, વિટામિન્સ અને કેટલાક સક્રિય ઘટકોમાં સમૃદ્ધ છે. આ છાલમાં કેલરી ઓછી હોય છે, પરંતુ તેમાં વિટામિન સી, વિટામિન એ, વિટામિન બી 6, પોટેશિયમ અને જિંક હોય છે.
આ ઉપરાંત, તરબૂચની છાલોમાં હરિતદ્રવ્ય, સાઇટ્રોલિન, લાઇકોપીન, એમિનો એસિડ્સ, ફ્લેવોનોઇડ્સ અને ફિનોલિક સંયોજનો જેવા પોષક તત્વો પણ જોવા મળે છે. તો ચાલો જાણીએ તેના ફાયદાઓ વિશે : જો તમારે બ્લડ પ્રેશર ઓછું કરવું હોય તો તમારે તરબૂચની છાલનું સેવન કરવું જોઈએ. કેટલાક સંશોધન મુજબ, તરબૂચનો અર્ક મોટાપાથી પીડાતા લોકોના બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રણમાં રાખવામાં મદદ કરે છે.
આ ફળમાં પૂરતા પ્રમાણમાં એન્ટીઑકિસડન્ટો મળી આવે છે, જેમાં મર્યાદિત માત્રામાં લાઇકોપીન અને અન્ય ફ્લેવોનોઇડ્સ છે. જે મુક્ત રેડિકલ અને ઓક્સિડેટીવ તાણ ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. તરબૂચની છાલના આ ગુણધર્મો કરચલીઓ, ત્વચાના કાળાપણું અને ફોલ્લીઓ જેવા મુક્ત રેડિકલને કારણે વૃદ્ધત્વના સંકેતોને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
જો તમે નિયમિતપણે 1 કપ તરબૂચ ની છાલનું સેવન કરો છો, તો તે તમારી દરરોજની વિટામિન સીની 30% જરૂરિયાત પૂરી પાડે છે. જેના કારણે રોગપ્રતિકારક શક્તિને વધારવામાં મદદ કરી શકે છે કારણ કે વિટામિન સી શ્વેત રક્તકણોનું ઉત્પાદન વધારવામાં મદદ કરે છે. આ સિવાય તે શરીરને ચેપ અને બાહ્ય તત્વોથી બચાવવામાં પણ મદદ કરે છે.
ઓછી કેલરીનો નાસ્તો તેમજ ફાઇબરથી ભરપૂર હોવાને કારણે આ છાલ વજન ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. તરબૂચની છાલનું સેવન કરવાથી તમારી વારંવાર અને ફરીથી ખાવાની ઈચ્છા ઓછી થાય છે. તે ચયાપચય વધારવામાં પણ મદદ કરે છે.
તરબૂચની છાલનું સેવન તમારા શરીરની ચરબી બર્ન કરવામાં મદદ કરે છે, જે તમને વજન ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. તરબૂચની છાલમાં રહેલું સાઇટ્રોલિન નામનું એમિનો એસિડ તમારું વજન ઓછું કરવામાં પણ મદદ કરી શકે છે. આ છાલમાં પોટેશિયમની માત્રા વધુ હોય છે, જે વાસોડિલેટર (એક ડ્રગ જે નાના રક્ત વાહિનીઓનું વિસ્તરણ કરે છે) નું કામ કરે છે જે રક્ત વાહિનીઓ અને ધમનીઓ પર તાણ અને દબાણ ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
તરબૂચની છાલમાં લાઇકોપીન (એન્ટીઑક્સિડેન્ટ તરીકે કાર્ય કરે છે) નોંધપાત્ર પ્રમાણમાં હોય છે. જે સંધિવાનાં દુખાવાથી થતી બળતરા ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. જ્યારે તેમાં હાજર ફોલેટ હાર્ટ એટેક અને કોલોન કેન્સરનું જોખમ ઘટાડી શકે છે. આ સિવાય તરબૂચની છાલ પણ બીટા કેરોટિનનો સારો સ્રોત છે, જે આંખો માટે ફાયદાકારક છે.
કેટલાક અધ્યયન મુજબ, તરબૂચની છાલમાં મળતી કુદરતી સુગર, માંદગીના લક્ષણો ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. તેમાં પુષ્કળ પોટેશિયમ ગર્ભાવસ્થા સાથે સંકળાયેલ કેટલીક પ્રકારની બળતરાને ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. તેથી સગર્ભા સ્ત્રીઓ છાતીમાં બળતરા અને ગર્ભાવસ્થા સાથે સંકળાયેલ કોઈપણ સોજો ઘટાડવા માટે તરબૂચની છાલનું સેવન કરે છે.
કિડનીને સ્વસ્થ રાખવા માટે તરબૂચના છાલમાં પુષ્કળ પોટેશિયમ એ એક આવશ્યક તત્વ છે કારણ કે તે પેશાબમાં એસિડનું સ્તર નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે. આ ઉપરાંત, તરબૂચની છાલમા રહેલું પાણી કિડનીમાં છુપાયેલા કોઈપણ પ્રકારના પત્થરોને બહાર કાઢવામાં મદદ કરી શકે છે. તેથી કિડનીના પત્થરોની સારવાર અને બચાવવા માટે તરબૂચની છાલ ખૂબ ફાયદાકારક છે.
તરબૂચ એ લાઇકોપીનનો ઉત્તમ સ્રોત છે, જે એન્ટીઑકિસડન્ટ છે. એન્ટીઑકિસડન્ટો પ્રોસ્ટેટ કેન્સર સામે લડવામાં મદદ કરી શકે છે. તે કેન્સરને રોકવામાં ફાયદાકારક છે. તરબૂચની છાલનું વધુ સેવન કરવાથી ગેસ્ટ્રોઇંટેસ્ટીનલ, અતિસાર અને પેટના અન્ય રોગો થઈ શકે છે. તેથી, મર્યાદિત માત્રામાં તેમનું સેવન કરવુ જોઈએ.