શિવલિંગી બીજ બ્રાયોનીયા લેસિનોસા તરીકે પણ ઓળખાય છે. શિવલિંગી ના છોડ માં પીળા ફૂલો અને ગોળાકાર બીજ છે જે બરાબર શિવલિંગ જેવા લાગે છે જે હિન્દુ દેવ શિવનું પ્રતિક છે. આ છોડને શિવલિંગિ નામ પણ આપવામાં આવ્યું છે કારણ કે તેના બીજ દેખાવમાં શિવલિંગ જેવા છે.
ભારતીય લોકસાહિત્ય અનુસાર, ઘણી પ્રજાતિની સ્ત્રીઓ કસુવાવડ ટાળવા અને કલ્પના કરવા માટે શિવલિંગના બીજનો ઉપયોગ કરતી હતી. આધુનિક દવાઓની રજૂઆત પછી શિવલિંગના બીજની લોકપ્રિયતામાં ઘટાડો થયો છે, પરંતુ તે હજી પણ સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ ફાયદાકારક છે.
શિવલિંગી છોડ ભારતના મોટાભાગના ભાગોમાં જોવા મળે છે. આ સિવાય તે મલય મોરેશિયસ, ઓસ્ટ્રેલિયા, ફિલિપાઇન્સ, અને આફ્રિકાના કેટલાક વિસ્તારોમાં પણ જોવા મળે છે. તે શરીરમાં પિત્ત વધારે છે. શિવલિંગી બીજ જડીબુટ્ટી છે જેનો ઉપયોગ પ્રાચીન સમયથી પુરુષોમાં ટેસ્ટોસ્ટેરોનના સ્તરમાં વધારો કરવા માટે કરવામાં આવે છે. આ ઔષધિનો ઉપયોગ પુરુષોની ઘણી જાતીય સમસ્યાઓ ઘટાડવામાં મદદ કરે છે. તેનો ઉપયોગ પુરુષોમાં ટેસ્ટોસ્ટેરોન હોર્મોનનું પ્રમાણ વધારવામાં મદદ કરે છે.
આજે પણ શિવલિંગીનું નામ મુખ્ય વનસ્પતિઓમાં આવે છે જે આયુર્વેદમાં વંધ્યત્વ દૂર કરે છે. પ્રાચીન કાળથી, શિવલિંગિનો ઉપયોગ એફ્રોડિસિયાક અને પ્રજનન વધારવાની ઔષધિ તરીકે કરવામાં આવે છે. શિવલિંગી બીજ મહિલાઓની ફળદ્રુપતા અને વિભાવનાની સંભાવનાને વધારે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે વંધ્યત્વ એ અંડાશયના ઘટાડાને લીધે થાય છે. નીચા અંડાશયના અનામત એ એક સ્થિતિ છે જેમાં ઇંડાની સંખ્યા અથવા ગુણવત્તાને કારણે અંડાશયની સામાન્ય ફળદ્રુપતા ગુમાવે છે.
પુરુષ શરીરમાં ટેસ્ટોસ્ટેરોન સૌથી ઉપયોગી હોર્મોન છે. પુરુષોના શરીરમાં સૌથી વધુ પ્રમાણમાં ટેસ્ટોસ્ટેરોન તેમના કિશોરવયના વર્ષોમાં જોવા મળે છે. આ હોર્મોન પુરુષોમાં ગૌણ જાતીય લાક્ષણિકતાઓના વિકાસમાં પણ મદદ કરે છે, જેમ કે ખભાને પહોળો કરવો, અવાજમાં ભારેપણું અને દાઢી ની મૂછો વધારવી, વગેરે. સંતાનસુખથી વંચિત દંપતી માટે આશીર્વાદ સમાન ઔષધિ છે આ શિવલીંગી.
શિવલિંગી બીજ માત્ર શુક્રાણુઓની સંખ્યા વધારવામાં જ મદદ કરે છે પરંતુ શુક્રાણુ કોષોમાં ફ્ર્યુક્ટોઝ વધારીને શુક્રાણુ પ્રવાહીના પોષક સ્તરમાં પણ વધારો કરે છે. પ્રજનનક્ષમતામાં આ અત્યંત ફાયદાકારક ફેરફારો છે જેના કારણે જાતીય ઉર્જા વધે છે. શિવલિંગિમાં ગ્લુકોમનન નામનો પ્રાકૃતિક આહાર રેસા હોય છે જે પાણીમાં દ્રાવ્ય ફાઇબર છે. તે પાણીને શોષીને આંતરડાની ગતિને સરળ બનાવે છે. આમ તે “ખાસ કરીને બાળકોમાં” કબજિયાત માટે અસરકારક સારવાર તરીકે કામ કરે છે.
શિવલિંગના બીજનું સેવન કરવાથી સ્થૂળતા પણ ઓછી થાય છે. જ્યારે આ નિયમિત અને યોગ્ય માત્રામાં લેવામાં આવે ત્યારે આ બીજ મોટા પ્રમાણમાં બોડી માસ ઇન્ડેક્સ અને શરીરનું વજન ઘટાડવામાં મદદ કરે છે. આ કાર્ય ગ્લુકોમેનન દ્વારા થઈ શકે છે જે સ્ટૂલને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરે છે.
શિવલિંગિમાં એન્ટી ફીવર અને આયોડિન જેવા ગુણધર્મો છે. શિવલિંગી બીજ તેનો ઉપયોગ પીડા-રાહત અસરો માટે આયુર્વેદમાં થાય છે. શિવલિંગના પાંદડાઓની ક્રિયા પેરાસીટામોલ જેવી જ છે. જો શિવલિંગીના બીજનો ઉપયોગ યોગ્ય માત્રામાં કરવામાં આવે તો ત્યાં કોઈ આડઅસર થતી નથી. તેનો વધુ માત્રામાં ઉપયોગ કરશો નહીં કારણ કે વધારે માત્રા વાપરવાથી સમસ્યા ઓછી થવાને બદલે વધી શકે છે. શિવલિંગના બીજનો ઉપયોગ કાળજીપૂર્વક કરો.
વધુ અસરકારક પરિણામો માટે, આયુર્વેદ શિવલિંગ બીજને પાઉડર બીજ પાવડર સાથે લેવાની ભલામણ કરે છે જે ગર્ભાશયની સ્નાયુઓને મજબૂત કરવા અને મહિલાઓને ગર્ભવતી થવામાં મદદ કરવા માટે ફાયદાકારક છે. પુરુષ બાળ માટે શિવલિંગી બીજની કલ્પના સાચી નથી. જૈવિક રીતે માદામાં ફક્ત એક્સ રંગસૂત્ર હોય છે અને પુરુષમાં એક્સ અને વાય રંગસૂત્રો બંને હોય છે. જાતીય સંભોગ દરમિયાન પિતાનો વાય રંગસૂત્ર માતાના એક્સ રંગસૂત્ર સાથે જોડાય ત્યારે પુત્રનો જન્મ થઈ શકે છે. શિવલિંગી બીજ તેમાં કોઈ ભૂમિકા ભજવી શકતા નથી, તે ફક્ત વિભાવનાની શક્યતામાં વધારો કરે છે.