આપણાં વડવાઓ સલાહ આપતાં હતાં કે રોજ એક ચમચી મેથીના દાણા ખાવાથી ઘણા ફાયદા થાય છે. આયુર્વેદ પ્રમાણે મેથી સ્વાદમાં કડવી, તીખી, ગરમ, પિત્તવર્ધક, ભૂખ લગાડનાર, પચવામાં હળવી, બળપ્રદ, હૃદય માટે હિતકારી અને મળને અટકાવનાર છે. મેથીના દાણા કરતાં તેની ભાજી થોડી ઓછી ગરમ, વાયુનાશક, સોજા મટાડનાર, પિત્તશામક અને પાચનકર્તા છે.
તેમાં પ્રોટીન, કાર્બોહાઈડ્ર્ટ, ચરબી, જળ, લોહ, સોડિયમ, પોટેશિયમ, વિટામિન વગેરે આવશ્યક માત્રામાં રહેલાં છે. તો ચાલો આજે આપણે જાણીએ પલાળેલી મેથીના ફાયદાઓ વિશે. પલાળેલા મેથીના દાણા આપણા શરીર માંથી ઝેરીલા તત્વોને બહાર કાઢવાનું કામ પણ કરે છે. એના સેવનથી પેટમાં ગેસ થવાની અને એસિડિટીની સમસ્યાથી પણ છુટકારો મળે છે.
અને તે આપણી કિડનીને પણ સ્વસ્થ રાખે છે. મેથીના દાણાને પલાળીને વાળમાં લગાવીને 2 કલાક પછી વાળ ધોવાથી વાળ મુલાયમ બને છે અને માથામાં ખોળ થતો અટકાવે છે, હરસ એક ગંભીર રોગ માનવામા આવે છે. જેના લીધે પીડિત વ્યક્તિ ને અસહ્ય વેદના ભોગવવી પડે છે. આ રોગના નિદાનમા પણ આ મેંથીના દાણા ઘણા કામ કરે છે.
રાતના સમયે પાણીમા પલાળેલ દાણા ને સવારે પીવામા આવે તો ઘણો ફાયદો થાય છે. આ સિવાય આ રોગમા મેથી ના બીને વાટી હરસ પર લગાવવામા આવે તો પણઆ રોગની અસહ્ય પીડામાંથી મુક્તિ મળે છે. પાણીમાં પલાળેલા મેથીના દાણા પીવાથી અને મેથીના દાણા ચાવવાથી ભૂખની સમસ્યામાં ફરીવાર રાહત થાય છે. સાથે જ એમ પણ જણાવી દો કે મેથીનું સેવન કરવાથી શરીરનું વજન નિયંત્રિત થાય છે અને શરીરની વધુ ચરબી ઓછી થાય છે.
મેથીના દાણા પલાળીને સતત 1 મહિના સુધી પીવાથી કિડનીના પત્થરોની સમસ્યા દૂર થશે, એટલું જ નહીં, આમ કરવાથી, પત્થરો પોતાને ઓગાળીને બહાર આવશે. શરીરમાં લોહીનો અભાવ હોવાને કારણે ઘણી બીમારીઓ થવા માંડે છે જેના કારણે શરીર રોગોનું ઘર બનવા માંડે છે.
એનિમિયા દૂર કરવા અને લોહી સાફ કરવા માટે મેથીના દાણા લઈ શકો છો. આ માટે મેથીને દરરોજ પાણીમાં પલાળીને તેનું સેવન કરો. આ લોહીને સાફ કરશે અને એનિમિયાની પણ સારવાર કરવામાં આવશે. મેથીના દાણા આંખોની નબળાઇ દૂર કરવા માટે પણ એક ઉપયોગી દવા છે, તે વિટામિનથી ભરેલું છે અને આંખોની નબળાઇ દૂર કરવાથી તે આંખોનો પ્રકાશ વધારે છે, જે આંખો સાથે જોડાયેલા ચશ્માને પણ દૂર કરે છે. તેથી, તમારે દરરોજ પાણીમાં પલાળેલા મેથીના દાણા લેવા જોઈએ.
મેથી દાણામાં રહેલ એન્ટીબૈકટીરિયલ પ્રોટીન વાયરલ બીમારીથી બચાવે છે. મેથી દાણામાં રહેલા ફાઈબર શરીરમાંથી કચરો બહાર કાઢે છે. તેનાથી કોલોન કેન્સરનો ડર દૂર થાય છે. મેથી દાણા માં એંન્ટીઓક્સીડેંટ્સ ભરપૂર માત્રામાં મળી રહે છે. તે ચામડીને તંદુરસ્ત રાખવામાં ઉપયોગી થાય છે. નિયમિત સવારે ભૂખ્યા પેટે મેથીદાણા ખાવાથી પાચનક્રિયા સારી રહે છે. જેનાથી કબજિયાતની તકલીફ દૂર થાય છે.
મેથીના દાણા પાણીમાં પલાળીને ડાયાબિટીઝના દર્દીઓ માટે ખૂબ ફાયદાકારક છે. કારણ કે મેથીના દાણા નું પાણી પીવાથી લોહીમાં ગ્લુકોઝ ઓગળવાની પ્રક્રિયા ધીમું થાય છે અને તેના કારણે શરીરમાં ગ્લુકોઝનું સ્તર નિયંત્રિત થાય છે અને ખાંડ પણ નિયંત્રિત થાય છે. સૂવાના સમયે અડધી ચમચી મેથીના દાણા અને અડધી ચમચી ધાણા પાવડર નાખીને, એક મહિના નિયમિત ગરમ દૂધ સાથે લેવાથી પુરુષોમાં જાતીય શક્તિ વધે છે.
મેગ્નેશિયમ મેથી ફોલ્લીઓમાં પુષ્કળ પ્રમાણમાં જોવા મળે છે, જે હૃદયના રોગોને વધતા અટકાવે છે તે કોલેસ્ટરોલને નિયંત્રિત કરે છે અને નસોમાં ગંઠાવાનું નિર્માણ ઘટાડે છે, જેથી નસોમાં અવરોધ થવાનું જોખમ નથી અને તમને હૃદયનું જોખમ રહેલું છે. પલાળેલી હૃદયને સ્વસ્થ અને રોગોથી મુક્ત બનાવે છે, તેથી તમારે દરરોજ સવારે ખાલી પેટ પર મેથીના દાણા ખાવા જ જોઈએ.
પલાળેલી મેથી ગેસ્ટ્રિક અલ્સરના ઈલાજમાં પણ ઉપયોગી છે. સાઈટિકા અને પીઠના દુખાવામાં એક ગ્રામ મેથી દાણાનું પાવડર અને સુંઠનું પાવડર નવશેકા પાણી સાથે દિવસમાં બે-ત્રણવાર લેવું ફાયદાકારક હોય છે અને દુખાવામાં રાહત મળે છે. રોજ સવાર સાંજ 1-1 ગ્રામ મેથીના દાણા પાણી સાથે ગળી જવાથી ધૂંટણ તથા હાડકાંના સાંધાઓ મજબૂત થાય છે.