ઉનાળા દરમિયાન, આપણા દેશના ઘણા શહેરોમાં તાપમાન એટલું વધી જાય છે કે ઘરની બહાર નીકળવું મુશ્કેલ થઈ જાય છે. આ દિવસોમાં, બપોર પછી ખૂબ જ તીવ્ર ગરમ પવન ફૂંકાય છે, આ ગરમ પવનને હીટ સ્ટ્રોક કહેવામાં આવે છે. મજબૂત રોગપ્રતિકારક શક્તિ વાળા લોકો આ ગરમ પવનને સહન કરે છે.
પરંતુ મોટાભાગના લોકો આ પવનને સહન કરવામાં અસમર્થ હોય છે અને તેઓ તેમના સંપર્કમાં આવતાની સાથે જ બીમાર પડી જાય છે. આપણા દેશમાં દર વર્ષે, મોટી સંખ્યામાં લોકો હીટ સ્ટ્રોકનો ભોગ બને છે. આ ગરમ પવન જ્યારે શરીરના સંપર્કમાં આવે છે ત્યારે શરીરના તાપમાનમાં વધારો થાય છે અને આ કારણે ઘણી સમસ્યાઓ થવા લાગે છે.
લાંબા સમય સુધી તડકામાં કામ કરવું અને શરીરમાં પાણીનો અભાવ હીટ સ્ટ્રોકના મુખ્ય કારણો છે. બાળકો અને વૃદ્ધ લોકો સનસ્ટ્રોક નો શિકાર બને છે. આ સીઝનમાં વધુ પસીનો નીકળવાના કારણે મુત્ર અને લાળ ના રૂપમાં નીકળતો તરલ પદાર્થ નુકસાન કરે છે. જેનાથી ડીહાઇડ્રેશન અને ઇલેક્ટ્રોલાઇટ્સનું તીવ્ર અસંતુલન થઈ શકે છે.
ઉનાળામાં હીટ સ્ટ્રોક ટાળવા માટે તમારા આહારને નિયંત્રિત કરવો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. જો તમે આહારને થોડો કંટ્રોલ કરો છો, તો તમે હીટ સ્ટ્રોકને કારણે બીમાર થવાનું ટાળી શકો છો. ઉનાળામાં, તરબૂચ, દ્રાક્ષ, કેરી અથવા રસદાર ફળો જેવા વધુ અને વધુ મોસમી ફળનો ઉપયોગ સનસ્ટ્રોકથી બચવા માટે કરવો જોઇએ.
સનસ્ટ્રોકથી બચવા માટે કાચી કેરીનો રસ અને છાશ રોજ પીવી જોઈએ. તે શરીરની ગરમીને જ દૂર કરે છે, અને ગરમીથી પણ બચાવે છે. જો તમને સવારે ચા પીવાની ટેવ હોય, તો ઉનાળામાં ગરમીથી બચવા આ આદત છોડો અને ચાને બદલે જ્યુસ પીવો. ઉનાળામાં તરબૂચનો રસ ખૂબ સારો હોય છે. તરબૂચનો રસ બનાવતી વખતે ફુદીનાના પાન, વરિયાળી, સંચળ અને લીંબુ વગેરેનો ઉપયોગ કરો.
હીટ સ્ટ્રોકને કારણે, શરીરમાં ખનિજ અને ઇલેક્ટ્રોલાઇટની ઉણપ હોય છે, ખાસ કરીને પોટેશિયમ અને મેગ્નેશિયમ જેવા આવશ્યક ખનિજોની માત્રામાં ઘટાડો થાય છે. આવી સ્થિતિમાં, સફરજનના વિનેગરના સેવન કરવાથી, આ ખોવાયેલા ખનિજો પાછા આવે છે અને શરીરમાં તેનું સંતુલન જળવાઈ રહે છે. એક ગ્લાસ પાણીમાં બે ચમચી સફરજનનું વિનેગર મિક્સ કરો અને દિવસમાં બે વાર તેનું સેવન કરો.
એલોવેરાનો રસ ખાલી પેટે લેવાથી શરીરમાંથી ઝેર દૂર થાય છે. અને તે શરીરને ઉર્જાવાન બનાવવાની સાથે સાથે પાણીની અછતને પણ પૂરી કરે છે. જો તમે ફીલ્ડ વર્ક કરો છો અથવા મજૂર તરીકે કામ કરો છો, તો પછી લીંબુ પાણી અથવા શિકંજીને તમારી સાથે રાખો. કારણ કે લીંબુ પાણી અને શિકંજી શરીરમાં એનર્જી લેવલ વધારે છે અને ગરમીને અટકાવે છે.
ફુદીનાનું પાણી ખુબ જ ફાયદાકારક હોય છે. એને બનાવવા માટે પાણી માં ૮-૧૦ ફુદીના ના પાન ને પલાળી ને રાખી દેવા. થોડા સમય માં ફુદીના ના પોષક તત્વ પાણીમાં ભળી જશે. એવામાં જયારે પણ તરસ લાગે ત્યારે ફુદીના ના પાણી નું સેવન કરવું. એનાથી ગરમીમાં લૂ ઓછી લાગે છે.
આમલીમાં વિટામિન, ખનિજો અને ઇલેક્ટ્રોલાઇટ્સ ભરપુર હોય છે. આ માટે થોડી આમલીને ઉકળતા પાણીમાં પલાળી લો. તે પછી તેની સાથે એક ચપટી સાકર નાખીને આ મિશ્રણ પીવો. આ ઉકાળો તમારા શરીરનું તાપમાન ઘટાડે છે. આમલીનો રસ પેટની બિમારીઓની સારવારમાં મદદ કરે છે.
ઉનાળા માં વધારે તરસ લાગે છે. એવામાં સાદું પાણી પીવાની બદલે ધાણા નું પાણી નું સેવન કરવું. આ ડ્રીંક ને બનાવવા માટે ધાણા ના પાન ને થોડી વાર માટે પાણી માં પલાળી દેવા. થોડા સમય પછી ધાણાને પીસી લેવા અને પાણીને ગાળી લેવું. એમાં ખાંડ પણ મિક્સ કરી આ ડ્રીંક્સ ને પીવાથી ગરમીમાંથી રાહત મળે છે.
શરીરમાં પાણીનું પ્રમાણ ઘટી જતું હોય ઓછામાં ઓછું 3-4 લિટર પાણી પીવું. રાતના સૂતાં પહેલાં 7-8 કાળી દ્રાક્ષ પાણીમાં પલાળી સવારે ઊઠીને ચાવી જવી. જો નાળિયેર પાણી દરરોજ પીવામાં આવે છે, તો તે શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવાની સાથે સાથે શરીરમાં પાણીની કમીને પૂરી કરે છે. હીટ સ્ટ્રોક ટાળવા માટે નાળિયેર પાણી ખૂબ ફાયદાકારક છે.
ઉનાળામાં લૂ થી બચવા માટે ડુંગળી નો રસ ખુબ જ ફાયદાકારક હોય છે. આયુર્વેદ માં પણ લૂ લાગવા પર ડુંગળી ના રસ નું સેવન કરવું બેસ્ટ માનવામાં આવે છે સાથે જ કાચી ડુંગળીની ચટણી ને ભોજનમાં સામેલ કરવી જોઈએ. એ સિવાય ડુંગળી નો રસ કાનની પાછળ, છાતી અને તળિયા પર લગાવવો ખુબ જ ફાયદો આપે છે. ઉપરાંત તડકામાંથી આવ્યા પછી, થોડું ડુંગળીનો રસ મધ સાથે ચાટવાથી હીટ સ્ટ્રોકનું જોખમ ઘટે છે.