કારેલા ભલે કડવા રહ્યા પણ ગુણોનો ભંડાર છે. મોટાભાગના લોકો કારેલાનું શાક જોઈને કે શાકવાળાની દુકાને કે લારી પર કારેલા જોઈને જ મોં બગાડે છે. કારેલા ન ખાવા વિવિધ પ્રકારના બહાના કાઢે છે. કડવા કારેલાના ગુણો જાણતાં હોવા છતાં પણ તેનાથી દૂર ભાગતા હો તો આ એક કારણે તો કદાચ તમે કારેલા ખાવા જ લાગશો! આજકાલ લોકો વજન ઉતારવા માટે જાતજાતના નુસખા અપનાવે છે ત્યારે જે કારેલાંને જોઈને મોંઢું વાંકું કરો છો તે વજન ઘટાડવામાં સૌથી વધુ અસરકારક છે.
કારેલાનો રસ પેન્ક્રિયાઝ એટલે કે અગ્નાશયની બીટા કોશિકાઓને સુરક્ષા પૂરી પાડે છે, જે ઈંસ્યુલિનનું પ્રમાણ ઘટાડે છે. જે પિત્ત રસને વધારે છે જેથી ફેટ મેટાબોલાઈઝ થાય છે. કારેલામાં પાણી વધારે અને કેલરી ઓછી હોય છે. ખાલી પેટ કારેલાનો જ્યૂસ પીવો જોઈએ અને તે પછીના એક કલાક સુધી કંઈ ખાવું-પીવું નહીં. કારેલા પોષકતત્વોનો ખજાનો છે. કારેલા એક્સટ્રા ફેટને બાળવામાં મદદ કરે છે.
શરીરમાં ચરબી અથવા ચરબીવાળા ટિશ્યૂ રાસાયણિક રીતે ફેટી એસિડથી જોડાયેલી શ્રૃંખલાઓથી બનેલા હોય છે. કારેલાના જ્યૂસમાં એન્ઝાઈમ હોય છે જે ફેટને ફ્રી ફેટી એસિડમાં વિભાજિત કરે છે. જેનાથી શરીરમાંથી ચરબી ઘટવા લાગે છે. આજની રન-ઓફ લાઇફમાં, લોકોને ઘણી વાર માથાનો દુખાવોની સમસ્યાનો સામનો કરવો પડે છે. જો તમે પણ માથાનો દુખાવોથી પરેશાન છો, તો પછી કારેલા ને પીસી લો અને કપાળ પર લગાવો, તેનાથી માથાનો દુખાવો ખૂબ જ જલ્દીથી રાહત મળે છે.
જો તમે સંધિવાની સમસ્યાથી પરેશાન છો, તો કારેલા તમારા માટે ખૂબ ફાયદાકારક છે. સાંધાઓ, હાથ અને પગને કડવી ખાટાના રસથી માલિશ કરવાથી આ સ્થળોએ થતી બળતરાથી ઝડપી રાહત મળે છે. આ સિવાય કારેલાનો રસ પીવાથી પણ ફાયદો થાય છે. કારેલા અસ્થમાની બીમારીમાં ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. અસ્થમાની બીમારીમાં મસાલા વગરની કારેલાનું શાક ખાવું જોઈએ. તેનાથી અસ્થમાં ઠીક થઈ જાય છે.
કારેલા અગ્નાશયી બીટા કોશિકાઓની રક્ષા કરે છે જે ઈંસ્યુલિનનો સંગ્રહ અને મુક્ત કરે છે. ઈંસ્યુલિન બ્લડમાં ગ્લૂકોઝના લેવલને નિયંત્રિત કરવા માટે જરૂરી છે. કારેલામાં ત્રણ સક્રિય એન્ટી-ડાયાબિટીક પદાર્થ હોય છે જેને ચારેંટિન, વિસીન અને પૉલીપેપ્ટાઈડ-પી કહેવાય છે. જે શરીરમાં ઈંસ્યુલિન પ્રતિરોધ અને ગ્લૂકોઝના સ્તરને ઘટાડે છે. ઈંસ્યુલિન ઓછું હોય તો ગ્લૂકોઝનું સ્તર ખરાબ થાય છે અને વધારે હોય તો અચાનક ભૂખ લાગવી તેમજ વજન વધવાનું કારણ બને છે.
કારેલા પથરીની બીમારીમાં પણ ખૂબ જ લાભકારી છે. કારેલાનો રસ મધની સાથે લેવાથી પથરી ઓગળીને શરીરથી બહાર નીકળી જાય છે. કારેલા પેરાલિસિસના રોગમાં ખૂબ જ લાભદાયક છે. કાચા કારેલાના સેવનથી પેરાલિસિસમાં ફાયદો મળે છે. કારેલાનો જ્યૂસ પિત્ત રસનો સ્ત્રાવ કરવા લીવરને ઉત્તેજિત કરે છે. જે ફેટ મેટાબોલિઝમમાં સહાયક છે. જે લોકો વધારે વજનવાળા હોય તેઓનો મેટાબોલિઝમ રેટ ઓછો હોય છે. કારેલાનો જ્યૂસ AMPK નામના પ્રોટીનને સક્રિય કરે છે.
કારેલામાં લગભગ 90 ટકા પાણી છે, જે ભૂખને દબાવવામાં મદદ કરે છે. સાથે જ શરીરમાંથી ઝેરીલા તત્વો બહાર કાઢવાનું કામ કરે છે. ટોક્સિન્સ વજન વધારવામાં સૌથી વધુ જવાબદાર હોય છે. એન્ટિ-ઓક્સિડેન્ટ અને એન્ટિ-બેક્ટેરિયલ ગુણવાળા કારેલા લોહી પાચક શક્તિને મજબૂત બનાવવામાં મદદ કરે છે. તેના ઉપયોગથી પેટ સારી રીતે સાફ થાય છે અને પેટને લગતી સમસ્યાઓ જેવી કે પેટમાં દુખાવો, ગેસ અને અપચો દૂર થાય છે.
યુએસડીએ મુજબ 100 ગ્રામ કારેલાના રસમાં માત્ર 34 કેલરી હોય છે. કારેલામાં રહેલા લેક્ટિન ભૂખને ઓછી કરે છે. કારેલાનો જ્યૂસ હંમેશા ખાલી પેટે પીવો જોઈએ. જ્યૂસ ખૂબ કડવો લાગે તો મધ, ગાજર કે સફરજનનો જ્યૂસ ઉમેરી શકો છો. ડાયાબિટીસના દર્દીએ લીલા સફરજનના રસ સાથે પીવો જોઈએ. આ જ્યૂસ પીધાના એક કલાક સુધી કંઈ ખાવાપીવાનું ટાળવું. સાથે જ દરરોજ 30 મિનિટ કસરત અને ડાયટ કંટ્રોલ કરશો તો વધુ સારું પરિણામ મળશે.