લોધર એ ખૂબ સારી દવા છે. લોધરના ઝાડ મધ્યમ કદના છે. તેની છાલ પાતળી હોય છે. તેના ફૂલો સફેદ અને આછા પીળા રંગના અને સુગંધિત હોય છે. લોધર કડવા, પાચનમાં હળવા, સુકા, કફ – પિત્ત નો નાશ કરનાર અને આંખો માટે ફાયદાકારક છે. લોધર આંખ, કાન, મોં અને સ્ત્રી રોગો વગેરેના ઉપચાર માટેનું કામ કરે છે.
લોધર લોહીને લગતા રોગો, તાવ, મરડો, સોજો, મંદાગ્નિ, ઝેર વગેરેનો નાશ કરે છે. તેની ડાળીની છાલ બળતરા ઘટાડે છે, તાવ મટાડે છે, લોહીના પ્રવાહને અટકાવે છે, પાચનમાં સુધારો કરે છે. તો ચાલો હવે આપણે જાણીએ લોધરથી આપણા શરીરને થતાં ફાયદાઓ વિશે. જો આંખમાં શુક્ર રોગ હોય તો હળદર, આલ્કોહોલ, સરીવાનો ઉકાળો બનાવવો જોઈએ.
આ સિવાય લોધર પાવડરને સ્વચ્છ કપડાના ટુકડામાં બાંધીને પોટલી બનાવો. આ પોટલીને ગરમ પાણીમાં બોળીને આંખો પર રાખવી જોઈએ. ઘીમાં સફેદ લોધર શેકીને ચૂર્ણ બનાવો. આ પાવડરને નવશેકા પાણીમાં પલાળો. આ પાણીને ઠંડુ કરીને આંખો ધોવાથી આંખના દુખાવામાં રાહત મળે છે. લોધરના ઔષધીય ગુણધર્મો વજન ઘટાડવા માટે ખૂબ ઉપયોગી છે. લોધરના 15-20 મિલીલીટર રસનું સેવન કરવાથી મેદસ્વીપણાને ઝડપથી ઘટાડવામાં મદદ મળે છે.
ડાયાબિટીઝને અંકુશમાં રાખવા માટે લોધરના 15-20 મિલીલીટર રસનું સેવન કરવાથી લોહીમાં શર્કરાની માત્રા ધીરે ધીરે ઓછી થાય છે. લોધર અને અરહર ને પીસી લો અને તેને મોં પર લગાવો. આનાથી ચહેરો ચમકતો થાય છે અને પિમ્પલ્સ નાશ પામે છે.
જો કમળાના લક્ષણોમાંથી રાહત ના મળે તો લોધરના (15-20 મિલીલીટર) રસનું સેવન કરવાથી કમળાના રોગમાં ફાયદો થાય છે. કાનના રોગથી પરેશાન છો તો દૂધમાં લોધરને પીસી લો. અને તેના 1-2 ટીપાં કાનમાં નાખવાથી કાનના રોગોથી રાહત મળે છે.
લોધરની છાલની 2-3 ગ્રામ પેસ્ટમાં વરિયાળીની છાલનો 20 મિલી ઉકાળો મેળવો. આ ઉકાળો પીવાથી લ્યુકોરિયામાં ફાયદો થાય છે. લોધરના ઉકાળાથી યોનિને ધોવાથી લ્યુકોરિયા અને અન્ય યોની સંબંધી રોગોમાં રાહત મળે છે. પેટમાં કરમિયા છે અને આ સમસ્યાને કારણે રાત્રે ઊંઘ આવતી નથી. આ માટે, 15-20 મીલી લોધરના રસનું સેવન કરવાથી પેટના કરમિયા નો નાશ થાય છે. લોધર નો પાવડર (1-2 ગ્રામ) દહીં સાથે પીવાથી મરડામાં રાહત મળે છે.
દાંતના મૂળ/પેઢામાંથી લોહી નીકળવાની સ્થિતિમાં લોધરની છાલનો ઉકાળો કરો. આ ઉકાળાને પીવાથી દાંતમાંથી લોહી નીકળતું બંધ થાય છે અને મોંના રોગોમાં પણ રાહત મળે છે. લોધરના 2-3 ગ્રામ પાનને પીસી લો. તેને ઘીમાં તળી લો અને તેમાં ખાંડ નાખો. તેનું સેવન કરવાથી ઉલટી બંધ થાય છે, વધારે તરસની સમસ્યા મટે છે, ઉધરસ મટે છે અને મરડામાં પણ તે ફાયદાકારક છે.
લોધરની છાલને પીસી લો અને તેને પેટ પર નીચલા ભાગમાં લગાવો. તે માસિક સ્ત્રાવ ના રોગોમાં ફાયદાકારક છે. લોધરને પીસીને સ્તન ઉપર લગાવવાથી સ્તનનો દુખાવો મટે છે. અર્જુન, પીપલ અને લોધરની પેસ્ટ ઘા પર લગાવવાથી ઘા ઝડપથી મટે છે.
જો આઠમા મહિનામાં કસુવાવડ થવાની સંભાવના હોય તો, 1-2 ગ્રામ લોધર પાવડર, મધ અને એક ગ્રામ પીપળી પાવડરને દૂધમાં ઓગાળી લેવો, પછી ગર્ભવતીને આપવાથી ગર્ભ સ્થિર થાય છે અને કસુવાવડ થવાનું જોખમ ઓછું થાય છે.
લોધરના 15-20 મિલિલીટર રસનું સેવન કરવાથી બવાસીર માં ફાયદો થાય છે. લોહીની અશુધ્ધિમાં લોધર અથવા લોધર નું ચુર્ણ (1-2 ગ્રામ) જેટલું લો. તેમાં લાલ ચંદન પાવડર નાખો. તેને પાણીથી ધોઈ લો. તેમાં ખાંડ નાંખો. આનું સેવન કરવાથી લોહીના રોગો (નાક અને કાનમાંથી લોહી નીકળવું), શરીરની બળતરા અને શ્વાસની ખરાબ બીમારીઓ દૂર થાય છે.
લોધર, ચંદન, પીપરી મૂળના 1-2 ગ્રામ પાવડરમાં ખાંડ, ઘી અને મધને મિક્સ કરીને પીવાથી તાવ ઓછો થાય છે. ચામડીના માટે 15-20 મિલીલીટર લોધરનો રસ પીવાથી ચામડીના રોગોમાં રાહત મળે છે. અલ્સરનું કારણ પિત્તનો વધારો છે જેના કારણે અલ્સર હોય ત્યાં બળતર થાય છે. આવી સ્થિતિમાં લોધર ઠંડા ગુણધર્મોને લીધે અલ્સર જેવી સમસ્યાઓમાં પણ રાહત આપે છે, તેમજ તે અલ્સરને ઝડપથી મટાડવામાં મદદ કરે છે.
લોધર તેના ઠંડા ગુણધર્મોને લીધે ત્વચા પર પિમ્પલ્સ, ખંજવાળ વગેરેની સ્થિતિમાં ઠંડક પ્રદાન કરે છે સાથે ત્વચાની સામાન્ય રચનાને પણ જાળવી રાખે છે. નસકોરી શરીરમાં પિત્તને લીધે થાય છે. આ સ્થિતિમાં લોધર તેના ઠંડા ગુણધર્મોને કારણે ફાયદો કરે છે.