ઉનાળો શરૂ થતા ની સાથે જ લોકો ના શરીરમાં પાણી ની અછત થવા લાગે છે, જેને ડિહાઇડ્રેશન કહેવામાં આવે છે. જો શરીરમાં પાણીનો અભાવ હોય તો તમે કેટલાક ઘરેલું ઉપાય અપનાવીને આ સમસ્યાથી રાહત મેળવી શકો છો. ચાલો આપણે ડિહાઇડ્રેશનથી બચવા માટેના કેટલાક મુખ્ય ઘરેલું ઉપાયો વીશે જાણીએ.
મહત્તમ પ્રમાણમાં પાણી પીવો. દિવસમાં ઓછામાં ઓછા આઠ-દસ ગ્લાસ પાણી પીવો, લીંબુનું શરબત, નાળિયેર પાણી, શિકંજી અથવા અન્ય પૌષ્ટિક પીણું લો. પાણીની માત્રા વધારે હોય તેવા ફળો ખાઓ. આ માટે રોજ કેળા, તરબૂચ, કાકડી, પપૈયા, નારંગી વગેરે ફળો ખાઓ.
ઉનાળામાં દરરોજ ઓછામાં ઓછું એક વાટકી દહીં અથવા છાશ લો. દહીંમાં હાજર સારા બેક્ટેરિયા શરીરને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદ કરે છે, સાથે સાથે દહીંના સેવનથી શરીરમાં પાણીનો અભાવ રેહતો નથી. કસરત અથવા જિમ દરમિયાન, શરીરમાંથી વધુ પડતો પરસેવો નીકળી જાય છે, આની ભરપાઈ કરવા માટે, થોડી કસરત કર્યા પછી, તાજા ફળનો રસ પીવો જરૂરી છે.
ઘરેલુ ઉપાયની સાથે તમે ડિહાઇડ્રેશનથી બચવા આયુર્વેદિક ઉપાય પણ અપનાવી શકો છો. આયુર્વેદમાં ઘણી દવાઓનો ઉલ્લેખ છે, જેનો ઉપયોગ ઉનાળાની ઋતુમાં ડિહાઇડ્રેશનની અસરોને ઘટાડી શકે છે. ડિહાઇડ્રેશનથી બચવા આયુર્વેદિક ઉપાય પણ લાભ આપે છે.
આયુર્વેદ અનુસાર, વરિયાળી ની તાસીર ઠંડી હોય છે અને ઝાડા માટે જવાબદાર બેક્ટેરિયાને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે, જે ડિહાઇડ્રેશનની સમસ્યાને અટકાવે છે. આ ઉપચાર માટે અડધી ચમચી વરિયાળી એક લિટર પાણીમાં ઉકાળો અને વરિયાળીનું પાણી બનાવો. તેને ઠંડુ કર્યા પછી, દિવસમાં ત્રણથી ચાર વખત એક કપ જેટલું પાણી પીવો. આ પાણી ડિહાઇડ્રેશનથી શરીરને બચાવે છે.
તુલસીમાં ઘણા બધા ઔષધીય ગુણધર્મો રહેલા છે અને આ કારણોસર તેનો ઉપયોગ અનેક રોગોની સારવારમાં થાય છે. ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, ઇન્ડિયા મા આ છોડની પૂજા કરવામાં આવે છે. ડિહાઇડ્રેશનને કારણે પેટમાં દુખાવો દૂર કરવામાં તુલસીના પાન મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે.
જ્યારે ડિહાઇડ્રેશન થાય છે ત્યારે તુલસી શરીરના તાપમાનને ઠંડુ રાખવામાં મદદ કરે છે. આજકાલ બજારમાં તુલસીના ઘટકો સરળતાથી મળી રહે છે. એક કપ સાદા પાણીમાં બે ટીપાં તુલસીનો રસ ભેળવો અને દિવસમાં બે વાર તેનું સેવન કરો. ઝાડા થયા હોય તે સમયે શરીરમાંથી મોટી માત્રામાં પાણી નીકળી જાય છે અને દર્દી ડિહાઇડ્રેશનનો શિકાર બને છે.
ઉનાળામાં શરીરને ઠંડુ રાખવા માટે છાશ ખૂબ સારું પીણું છે. તેમાં લેક્ટિક એસિડ હોય છે, જે મલાઈ વગરના દૂધ કરતાં આરોગ્યપ્રદ છે. તે શરીરમાં ચપળતા લાવે છે. તે ભોજન પછી કે સાથે લેવામાં આવે તો ફાયદાકારક સાબિત થાય છે, કારણ કે તે પાચનમાં ખૂબ મદદ કરે છે. તેમાં કેલ્શિયમ, પોટેશિયમ અને ઝીંકની માત્રા વધુ હોય છે. અને તે શરીરને ડિહાઇડ્રેશનથી બચાવે છે.
જાસૂદનું ફૂલ આયુર્વેદમાં ખૂબ ઉપયોગી માનવામાં આવે છે. જાસૂદના ફૂલની ચા અનેક રોગોથી બચાવે છે. આ ફૂલમાં વિટામિન સી નું પ્રમાણ ખૂબ વધારે હોય છે અને જ્યારે શરીરમાં પાણીનો અભાવ હોય ત્યારે તેનું સેવન કરવું ખૂબ ફાયદાકારક છે. ગિલોયના રસના બે થી ત્રણ ચમચી પાણીમાં સમાન પ્રમાણમાં પાણી મિક્સ કરો અને દિવસમાં એકવાર તેનું સેવન કરો.
એક ચોથા ભાગનું પાણી લો, એક-ચોથા કપ જાસૂદના ફૂલના પાન અને કેટલાક ગુલાબનાં પાન ઉમેરીને ઉકાળો બનાવો. આ ઉકાળા ના એક કપમાં એક ચમચી એલોવેરાનો રસ મિક્સ કરો અને દરરોજ બે વાર તેનું સેવન કરો. આ ઉકાળો ડિહાઇડ્રેશનથી બચાવે છે.
કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમ, પોટેશિયમ, આયર્ન અને મેંગેનીઝ જેવા મહત્વપૂર્ણ પોષક તત્વો શેરડીના રસમાં વધારે માત્રામાં જોવા મળે છે. ડિહાઇડ્રેશનને કારણે, શરીરમાં આ પોષક તત્ત્વોની ઘણી ઉણપ સર્જાય છે. શેરડીનો રસ પીવાથી આ બધા પોષકતત્વો પાછા મળી જાય છે. એક કપ શેરડીના રસમાં સમાન પ્રમાણમાં પાણી ઉમેરો, તેનો રસ પાતળો રાખવો અને દિવસમાં બેથી ત્રણ વખત પીવો.
મોટાભાગના કેસોમાં, પાચનને લગતા ચેપને કારણે દર્દી ડિહાઇડ્રેશનથી પીડાય છે. આ સ્થિતિમાં, ગિલોયનો રસ પીવો ખૂબ ફાયદાકારક સાબિત થાય છે. આનાથી શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં વધારો થાય છે અને દર્દીને ઝડપી રાહત મળે છે. આજકાલ, ગિલોયનો રસ બજારમાં સરળતાથી મળી રહે છે.
ઉપર જણાવેલા પગલાં અપનાવવા ઉપરાંત, ડિહાઇડ્રેશન ટાળવા માટે જીવનશૈલીમાં કેટલાક મહત્વપૂર્ણ ફેરફાર કરો, જેવા કે નાના બાળકોને બિનજરૂરી તડકામાં બહાર રમવા દો નહીં, અને ઉનાળામાં નિયમિત અંતરાલમાં પાણી, ફળોનો રસ, નાળિયેર પાણી, લીંબુનું શરબત વગેરે પીવું જોઈએ.